Afyon

Afyon

Edebiyatın hayallerimizi ve umutlarımızı beslemesine alışığız. Edebiyattan beklediğimiz, istediğimiz şey de bunlardır aslında. Bu sebeplerden yüzlerce kitap basıldı ve okundu. Sanat dalları içinde edebiyat bir hayalden yola çıkarak ve bir umudu beslemek adına varlığını devam ettirecek tabii ki, fakat bazen öyle bir kitap çıkıp gelebiliyor ki, edebiyatın yeni bir etki alanıyla karşılaşıp, tanışabiliyorsunuz. Merakınızı birden ayağa kaldıran yeni bir keşif alanı olabiliyor bu!

Afyon etkisi!

Can Yayınları tarafından yayınlanan bir Geza Csath kitabı olan Afyon geçtiğimiz haftalarda kitapçı raflarındaki yerini aldı. Ve biz okuyucular edebiyatın yeni etki alanı olabilecek afyon etkisi ile tanışmış olduk. Sadece bunula da kalmıyor afyon etkisi… Türkçeye ilk kez çevrilen Afyon bir öykü kitabı. İnsan doğasına bambaşka bakış açıları sunan 22 yeni öyküden bahsedecek olmak da ayrıca heyecan verici.

Psikiyatr, müzik eleştirmeni ve yazar Geza Csath’in 20. Yüzyıl Macar edebiyatı için önemi büyük. Hayatına baktığımızda ise özellikle Tıp eğitimiyle başlayan, Sinir Hastalıkları Enstitüsü’nde çalışmaya başlamasıyla afyon ve uyuşturucu kullanımı artan Csath’in yaşamındaki bu afyon etkisi yazdığı öykülere de yansımış bizlerin de edebiyatın yeni etkisiyle tanışmamıza sebebiyet vermiştir. Karanlık ve tuhaf atmosferleriyle öne çıkan 22 öykünün hemen hemen hepsinde Geza Csath’in zorlu geçen hayatının izleri vardır.

“Annem ben doğarken ölmüştü. Oda iğrenç bir ilaç kokusuyla doluydu ve oraya buraya yayılmış taze kan buharlaşıyordu. Odadakiler ayak parmakları üzerinde koşturuyor ve fısıldaşıyorlardı.

Şafağın sökmesine henüz çok vakit vardı. Çok vardı. Ve anneciğim arzuyla, acı içerisinde ağzından çıkan dualarla şafağın söküşünü boşuna bekliyordu. Ben ilk nefesimi alır almaz o ölmüştü. Derin, büyük bir iç çekiş işitildi, çünkü babamı seviyordu ve sadece yirmi yaşındaydı.”

Kitabın en etkileyici öyküsü olan Annemle Buluşma öyküsünden yaptığım bu alıntı erken yaşta annesini kaybeden Geza Csath’ın otobiyografik hayatından da izler taşımakta hiç şüphesiz. Kitap Csath’ın karmaşık dünyası ve gittikçe dibe batan, intiharla noktalanan yaşam öyküsünü her öyküde hissederken bir okuyucu olarak afyon etkisinde olmanın ne demek olduğunu tecrübe etmeniz açısından da ilginç bir yerde duruyor.

Özellikle Kara Sessizlik, Cinayet, Öğleden Sonra Rüyası, Doktorun Karısı, Afyon ve Eroica öyküleriyle dikkat çeken kitap grotesk ve karmaşık hatta yer yer grift olabilecek kadar anlaşılmayan, çözümlenemeyen insan hikayelerini odağa alıyor. Geza Csath her bir öyküde edata otopsi yapan bir doktor titizliğiyle her bir karakteri otopsi masasına yatırmaktan çekinmiyor. Özellikle uyuşturucu bağımlılığı konusunda hem kendi deneyimlerini hem de klinik deneyimlerini ortaya çıkardığı öyküleri yaşadığı yüzyılın büyük çöküşünün bireyler üzerindeki çarpıcı etkisini ortaya çıkarması açısından da okunması gereken öyküler kategorisinde yerini alıyor.

“Onlar, rüyasız ve aptalca bir uykuyla geceledikleri yataklarından heyecanla fırlarlar. Hemen yıkanırlar ve aslında acılara neden olan soğuk suyu överler. Yorgunluğu yürekte sadece utanç uyandıran işlerine girişirler kasları ve akıllarıyla. Sefil ve önemsiz hoşluklara bir daha ihtiyacı olmayan o yüreğe bir tek şey gerekir: ciddi ve kederli bir haz. Boğuşmadan galip çıkma, büyük bir yorgunluktan sonra dinlenmek: Bütün bunlar haz değil, sadece acıların son bulmasıdır”

Geza Csath alıntı yaptığım kitaba ismini de veren Afyon öyküsünde nasıl yalın ve netse, diğer tüm öykülerinde de bunu yapmayı başarıyor.

Can Yayınları’nın özenli kapak tasarımlarına devam ederek okuyucularla buluşturduğu dilimize ilk olarak İsmail Doğan çevirisiyle kazandırılan Afyon öykü kitabını okumanız dileğiyle.

Afyon

Yazar: Geza Csath

Yayınevi: Can Yayınları

Türü: Öykü

Çeviri: İsmail Doğan

Yayın Tarihi: Şubat 2019

Sayfa: 174