İnsan Neyle Yaşar?

Bu günlerde hem kendi kendimize hem de evren adına çok fazla sorar olduk bu soruyu: İnsan neyle yaşar? Ya da nasıl yaşamalıdır? Virüsün kol gezdiği, dünyadan çıt çıkmadığı bu günlerde en içtenlikle cevap vermemiz gereken, insan neyle yaşar sorusu edebiyatın ezelden beri cevabını bulmaya çalıştığı bir soru. Fakat asla net olarak cevap bulmak istediği bir soru değil. Hikayelerin varlıklarını sürdürebilmeleri için soruların ardı arkasının kesilmemesi gerekiyor çünkü. Ve bu soruya en güzel yanıtları hala klasik eserler, romanlar, hikayeler ve öyküler veriyor.

Lev Tolstoy’un İnsan Neyle Yaşar kitabı incecik olmasına rağmen bu günlere denk gelmesinden dolayı da okunması gereken kitaplar arasında yerini alıyor. Ve tabii ki zaten bir Lev Tolstoy hikayesi olarak, klasik diye de nitelendirdiğimiz için kitabın değeri çok önemli oluyor. 1828 yılında Rusya’da, Yasnaya Polyana’da doğan Tolstoy toprak sahibi soylu bir ailenin oğlu. Fakat hayatının her döneminde arayış içinde olan, kendine verilenle yetinmeyen, şartları ne kadar iyi olursa olsun bir tür huzursuz ruh halinde gezinip duran, üreten, romanlar yazan ve yazdığı her bir eser dünya klasikleri arasına giren Tolstoy için cevaplanması gereken yegane, tek sor; insan ne ile yaşar sorusuydu!

Belki de bu soruyu kendine ilke edinen Tolstoy için bu isimde bir hikaye yazmak şart olmuştu. İnsan Ne İle Yaşar, hikaye olarak gayet basit aslında. Hikayeyi değerli kılan sizin hikayeyi nasıl algılayacağınız. Ayakkabıcı Semyon son derece fakir, karısı ve çocuklarıyla bir köylünün evinde kirada oturan, zar zor geçinen bir adam. Kışlık bir paltosu dahi olmayan, bunun için para biriktirmek zorunda kalan Semyon biriktirdiği parayla yine palto alamazsa hayatı neye dönüşür bunu okuduğumuz hikayede, insan doğasındaki iyilik kötülük, bencillik paylaşımcılık konuları da masaya yatırılıyor.

“Ayakkabıcı palto için köye gitmeye sabahtan hazırlandı. Gömlek yerine karısının keçeyle doldurulmuş ceketini, üzerine de bez kaftanını giydi, üç kağıt rubleyi cüzdanına koydu, bastonunu yerinden çıkardı ve kahvaltıdan sonra yola koyuldu. “Köylülerden beş ruble alacağım, üstüne kendi üç rublemi de koydum mu palto için koyun postunu alırım.” diye düşünüyordu.”

Dünyada böyle hikayeler kalmadı artık; herkes her şeyi alabilir duruma geldi mi diyorsunuz? Emin misiniz? Ayakkabıcı Simyon’un hikayesi fiziken, bir palto dahi alamayan yoksul bir adamın hikayesi de olsa aslında birliktelik, paylaşma, bencil olmama meselelerine değinmesi açısından önemli. Şöyle ki; kafasındaki düşüncelerle palto almaya giden Simyon bir adama rastlar. Kim olduğunu ve nereden geldiğini açıklamayan bu adamı Simyon alıp eve getirir. Bu yüzden karısının olmadık hakaretlerine maruz kalır. Fakat zamanla eve gelen yabancı evin bereketi olur. Mihail isimli bu adam bir melek gibi düşmüştür evlerine. Yoksul Simyon paylaşıyor olmanın, kötü düşünmemenin mükafatlarını alır.

Hikayeyi daha fazla anlatmayarak asıl hikayenin ne olduğunu yazmayacağım. İnsan neyle yaşar, sorunun cevabı tam da orada gizli çünkü. Hikaye bir cevap bulma derdinde değil. insanın yaşadığı müddetçe arayışının hiç bitmeyeceği ve iyi niyetli olmanın insan için temel davranış modeli olacağı aşikar. Başarabiliyor muyuz? Net bir cevap verebiliyor muyuz? Özellikle de bu günlerde!