Öylesine Bir Hikaye

Herkesin hayatının roman olduğu, herkesin yaşadığı hayatın edebi bir metne, bir sanat eserine hatta konu olabileceği inancı, yaşanılan tüm hikayeleri olağanüstü yapabilir. Neredeyse “öylesine yaşanmış, öylesine başımızdan geçip gitmiş hiçbir hikaye yok gibidir. Fakat içinde çok da kendimizi görmediğimiz “öylesine hikayeler “klasikler arasına girebilirler. Yüzyıllar boyu literatürde yerini alır ve bizler, -hayat hikayeleri olağanüstü olan bizler- bu hikayelere hayranlık duyarız. Öylesine olanlara…

Anton Çehov (Anton Pavloviç Çehov); Rus oyun ve kısa öykü yazarı. Tarihteki en iyi kısa öykü yazarlarından. Günlük, basit öyküleri bizlere en yalın, basit haliyle aktarabilen en özel yazar da diyebiliriz kendisi için. Hikayelerinin Rusya’dan çıkıp dünyayı sarması, sahnelenen dört büyük tiyatro eserinin (Sıkıcı Bir Öykü, Altıncı Koğuş, Öğrenci, Küçük Köpekli Kadın) hala tüm dünya tiyatrolarında sahneliyor oluşu eserlerinin hiç de “öylesine” ve “basit “ olmadığını bizlere göstermekte.

Anton Çehov’un Öylesine Bir Hikaye kitabından bahsedeceğim. Tıp profesörü Nikolay Stepanoviç’in hayatının içine giriyoruz. Günlük rutinleri olan, uykusuzluk çeken, altmış iki yaşında, dazlak, takma dişli ve bir türlü geçmeyen bir tikten mustarip olan profesör güzel, parlak ismine/ünvanına rağmen kendisini renksiz, çirkin olarak nitelemekte. “Kürsüden konuşmam fena değildir; dinleyicilerimin dikkatini eskisi gibi iki saat uyanık tutabiliyorum. Heyecanım edebi, nükteli ifadem sesimin kusurlarını hemen hemen tamamıyla örtüyor. Halbuki kuru, softalarınki gibi makamlı bir sesim var. Kalemim hiç iyi değil. beynimde yazı yeteneğimi idare eden ufacık parça, “Artık çalışmam!” diyor. Hafızam zayıfladı, fikirlerimin akışı bozuldu. Kafamdaki düşünceleri kağıda kağıda geçirirken aralarındaki esas bağlantıyı birdenbire kaybediveriyorum.”

Sadece günlük bir rutin ile değil, sıkıntılı düşünce dünyasına sahip bir baş karakter daha okuyoruz Anton Çehov kaleminden. Aslında, Öylesine Bir Hikaye yaşlı ve güçten düşmüş biri olduğunu düşünen profesör Nikolay Stepanoviç’le artık hayatta olmayan bir dostunun ona emanet ettiği manevi kızı Katya’nın hikayesini bizlere aktarmakta. 19. Yüzyıl Moskova’sının tiyatro ve sanat çevresinde bir türlü tutunamayan genç oyuncu Katya ile artık ölümün onu pusuda beklediğini düşünen profesörün birbirleri ile kurdukları bağ yaşamın aktarılan yüzeysel gerçeklerinin ötesine taşınıyor diyebiliriz. Profesörün huysuz karısının hayatı zorlaştırıcı etkisine karşılık profesör ve Katya’nın kurdukları bağ hayatın gündelik koşturmasının dışında bir yere, çok değerli bir yere konumlanıyor.

“Katya’yı daha on dört- on beş yaşındayken onu saran ihtirasın nasıl doğup geliştiğini takip edemeyişime üzülüyorum. O zaman bunu takip etmek için ne vaktim ne isteğim vardı. Tiyatroya karşı duyduğu ihtiraslı aşkı söylemek istiyorum. Yaz tatillerinde okuldan bize geldiği zaman piyeslerden, artistlerden öyle coşkulu, öyle zevkli söz edişi vardı ki, başka hiçbir konu onu bu kadar ilgilendirmiyordu.”

Öylesine bir Hikaye, Anton Çehov’un olgunluk çağı eseri. Bu kısa hikayeyi gerek anlatım, gerek dil veya konu bütünlüğü içerisinde değerli kılan evrensel ilişkileri yerelden yola çıkarak güçlü duygu yansımaları ve geçişleri ile aktarıyor oluşu.

Yeni yılda masanız üzerinden, koltuğunuz yanından, -başucunuzdan yani- kitapları eksik etmeyiniz lütfen. Okumalıyız çünkü. Okuyalım.