Mektuplar / Platon

Platon, düşünce tarihi boyunca ele alınacak tüm problemleri yüzlerce yıl öncesinden ele almış ve düşünce tarihinin ilk büyük felsefi sistemini inşa etmiştir.

Platon, MÖ 427 yılında, Atina’da soylu bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmişti.

Sokrates ile kurduğu yakın münasebet, onu sadece doğa felsefesinin değil, tragedya ve politikanın da çürük zemininden uzaklaştıran en önemli etken olmuştur.

Platon, Akademi’de ele aldığı derin felsefi konular üzerine yazmamış, verdiği derslerin notlarını yeniden düzenleyip yayımlamamıştır. Bugün elimizde olan, ondan günümüze kalmış yaklaşık otuz kadar eser, daha ziyade halk veya ortalama okuyucu için kaleme alınmış, aynı zamanda birer edebiyat şaheseri oldukları düşünülen diyaloglardan meydana gelmektedir.

Kriz tespiti ya da teşhisinde Sokrates’le birleşen Platon, gerçekten de krizin, tıpkı Sokrates’in düşündüğü gibi, birey ile devlet arasındaki geleneksel ve ideal ilişkinin bozulmuş olmasından kaynaklandığı inancını hep korumuştur.

Mektuplar / Platon

Platon’dan

Dionysios’a, Perdikkas’a, Hermeias’a, Erastos ve Koriskos’a, Tarentumlu Arkhytas’a, Aristodoros’a, Laodamas’a…

# Ben kendimi yeterince güçlü buluyorum, çünkü hayatımı aklım düzenliyor.

# Diğer yandan en iyiler, gelecekteki insanlar tarafından güzel bir şekilde anılmak için ellerinden geleni yapıyorlar. Bu noktada ölülerin dünyamızda yaşananları gördüklerine dair bir kanıt buluyorum.

# Felsefeyi küçümsüyorsan ondan vazgeç!

# Gerek neşe gerekse de acı insan ruhunda tembellik, unutkanlık, taşkınlık ve şiddet uyandırır.

# Hermeias’ın yönetimi çok sayıda at, savaş hazırlıkları ya da altından ziyade iyi dostlar edinmeye çalışacaktır.

# Eğer mümkünse bu mektubu üçünüz bir aradayken okuyun.

# Bu ülkelerde (İtalya – Sicilya) “şanslı” denilen bir yaşam türünü gördüm. Hiç bitmeyen ziyafetlerle dolu bu yaşamı hiç beğenmedim. İnsanlar karınlarını günde iki defa doyuruyorlar ve akşamları asla tek başlarına yatmıyorlardı. Herkes, böylesi bir yaşam içinde yerini almıştı. İnsan doğası gereği ne kadar önemli yetilere sahip olursa olsun, çok uzun zaman boyunca sözünü ettiğim şekilde bir yaşam sürerse bilgeliğe ulaşamaz, ölçülü olamaz. Diğer erdemler için de aynı şey geçerlidir.

# Gerçek anlamda başarılı olmak için neler yapmanız, nasıl davranmanız gerektiği konusunda sizlere elimden geldiğince yardımcı olmaya çalışacağım. Bunların yararlı olacağını düşünüyorum. Bu öğütler önce size, sonra da diğer rakip ve düşmanlarınıza verilmektedir.

# Bir insanın başına kötülük gelmeden başka insanlara kötülük yapması mümkün değildir.

# Öncelikle ruhun erdemine, daha sonra ruhtan daha aşağı seviyedeki bedeninin erdemine ve en son olarak da ruh ve bedene hizmet etmesi gereken zenginliğe önem verin.

# Bizler sadece kendimiz için doğmadık aynı zamanda varlığımızın bir parçası ülkemize, bir parçası ailemize, bir parçası da dostlarımıza aittir. Ancak en büyük parça yaşamın karşımıza çıkardığı durumlar için harcanmalıdır.

# Metanet, sadıklık ve açık yüreklilik. Bence gerçek felsefe budur.

# Gönderdiğin mektupları aldık, çok mutlu aldık.

# Ciddi ve ciddi olmayan mektuplarım arasında bir işaret farkı bulunmakta. Bunu unutmadın sanırım ama yine de dikkatli ol. Çok sayıda insan kendisine mektup yazmamı istiyor, yazamayacağımı açıkça söylemek biraz zor oluyor. Ciddi mektuplarımda başlangıçta “tanrı” ciddi olmayanlarda ise “tanrılar” ifadesini kullanmaktayım.

# Hoşça kal ve her zaman felsefeyle uğraşarak gençleri bu yönde teşvik et. Top oyunundaki arkadaşlarına selamlarımı söyle.

Burak Ketenci

2023