Her Şey İçin Çok (Mu) Geç

Sonsuzluk ve Bir Gün filmini izlediğimden bugüne epey zaman geçmiş. Unutmamın olanaksız olduğu filmlerden biridir benim için. Yer yurt kavramına, ait olmaya, zamana ve geçmişe, geleceğe dair incelikli bir işleyiş. Yunan Yönetmen Theo Angelopoulos’un 1998 yapımı, Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye Ödülü alan filmi.

Yersiz yurtsuz kalan bir çocukla ölüme iki kala yaşlı bir adamın dostluğudur anlatılan. Filmin kahramanı Alexander, yaşamını bir şairin yarım kalmış şiirini tamamlamaya adamıştır, yarım kalmış dediysem, tamamlanan kısmı insanlardan kelime satın alınarak yazılmış bir şiirden bahsediyorum. Alexander’ın küçük dostu savaş nedeniyle Arnavutluk’tan Yunanistan’a kaçmıştır. Bu yersiz yurtsuz çocukla, ölümle birlikte yerinden yurdundan olacak Alaxander arasında kelime satın alma oyunu başlar. Çocuğun Alexander’a sattığı kelimelerden biri 'Argathini',dir… Anlamı, gecenin en karanlık derinliğidir. Her şey için çok geç kalınmış olmasını anlatan bir sözcük.

“Her şey için çok geç kalınmış olması…” Bu nasıl bir his, ne tür bir içleniş sizlerden dinlemek isterdim. Hepimizin hayatının bir döneminde illa ki bu hisse kapıldığı olmuştur. Genellikle kişinin kendini hatırladığı, duymak istediği yaş dönümü kırk yaştır ya da en azından benim için öyle oldu. Umarım siz de benim gibi bu cümledeki her şey sözünü bazı şeyler olarak değiştirebilmişsinizdir. Hayat bu konuda emin olun bize yardım ediyor. Hatırlayın yedi sekiz yaşlarınızdayken liseye giden ablanız dahi gözünüze çok olgun, çok büyük gözükmüştür. Annemin 29 yaşında dört çocuk annesi genç bir kadın olduğunu düşündüğümde dehşete kapılıyorum. Oysa bugün olgunluğun, orta yaşın bile kademeleri var.

Açıkçası yaştan öte bu “Argathini” duygusu ile başa çıkabilme becerisidir bana göre kırk yaş dönemeci. Farkındalığın arttığı, ibrenin kendimize döndüğü, çok da takılmamak lazım sözünü sevmeye başladığımız dönemdir. Bize kendimizi unutturan her şeye bir dolu sövüp sayma zamanıdır. Artık ebeveynlik heyecanı düzene girmiş, kariyer hırsı durulmaya başlamış, tükenen, yaşanan, içimizde ukde kalan aşklar geçmişte kalmış, belki terk edilmiş, belki hiç evlenilmemiştir, belki bekârlığın ne de doğru bir karar olduğuna ikna olunmuş ya da pişmanlığıyla pek çok şey sorgulanmıştır.

Hayat bir denge üzerine kurulu, Orson Welles, in “I know what it is to be young, but you don’t know what it is to be old” Ben genç olmanın ne demek olduğunu biliyorum, fakat sen yaşlılığın ne demek olduğunu bilmiyorsun,” deyişi dahi bunu ifade ediyor zannımca. Gençliğin heyecanı, yaş almanın olgunluğu ve bilgeliği her biri kendine özgü, eşsiz dönemler değil midir? Geç kalmışlık hissini yaşamak ne kadar doğalsa bu duyguya tutunup kalmak da bir o kadar tuhaf ve insanın kendine yaptığı haksızlık değil mi? Sonuçta önümüze serilen yaşanmayı bekleyen bir ömür var. Yeni bir heyecan, bir başlangıç, yeni bir öğreti, anlam arayışı, başka bir gökyüzü, sahil, farklı bir rota, uğraş, amaç; örnekleri çoğaltabilirim hepsi bu hayatın yaşanacak binlerce yeni saatini bize sunar.

Hareket kabiliyetimiz giderek azalabilir ancak düşüncelerimiz oradadır, meraklarımız, gözlem gücümüz, hevesimiz bir yere gitmez. Geç kalınmış bir şey de yoktur aslında, Eskiden en büyük pişmanlığım geç keşiflerimdir derdim, şimdiyse tam tersi en büyük şansım geç olmadan keşfetmiş olmam diyorum. Benim gibi kolayca karamsarlığa kapılabilen birinden dahi bu kelimeler dökülüyorsa yazının başlığına yanıtımız; hayır tam zamanı demek yerinde olacaktır.

Çünkü bedenimiz genç olmanın ne demek olduğunu biliyor oysa ruhumuz bir şeylere geç kalmış olmanın ne demek olduğunu asla öğrenmeyecek.

Ayşegül Ekşioğlu