Bir Şehri Bırakıp Gitmek

O son tık sesi.

Valizin kapağını kaparsın. Pencereni örter, kapını kilitlersin. Merdivenin son basamağını geride bıraktığında bir tık sesi yankılanır kulaklarında, son kez… Şehir ardında kalacaktır artık.

“Kendinden bile taşınır insan” diyor Murathan Mungan “Adres” şiirinde:

Zarfı açar ya da kaparken

Adres yanıltmasın sizi

Kendinden bile taşınır insan

Ne sokağın kalbi ne kalbin evi

Yalnızca şiir kendini seyrediyor şimdi

İnsanın karar dönemleri vardır. Heyecanlı bekleyişleri, bıkkın vazgeçişleri, umutsuzlukları, tükenişleri, kırgınlıkları vardır. Kaçınılmaz anların getirdiği son sözler hafızaya kazınır. Bir şehri bırakıp gitmek de böyledir. Ciddi bir karardır ilkin. Çocukluğunun sabahlarına, kaldırım taşlarının dizlerinde açtığı yaralara, gözlerinin dalıp gittiği maviliklere vedadır, hangi birine daha çok üzülür insan ya da ayırabilir mi birbirinden, özlem seçme şansı var mıdır ki?

Kaçışlar sonra geri dönüşler belki en katlanılır olandır. Orada bir umut saklıdır çünkü. Mutfak dolabında kahven seni bekliyordur mesela. Salonunda begonyanı sularsın döner dönmez, iki balkon arası açık camlar eve getirir şehrin kokusunu. Bilirsin ki şehir yine oradadır. Cemal Süreya ne der “Bir Kentin Dışardan Görünüşü” şiirinde:

O senin bir türlü belleyemediğin

Kuştur. Bir türkünün hallacında dağılmış

Keçedir. Onu Doğuda nehirlerin kaynaklarına basıyorlar

Balkondur. En bencil sarmaşığa çekilidir tetiği

Lekedir. Eski Frikya üzümünden inansız menekşeden

Taştır. Bizansın yıkılışını kibirle sürdürmektedir

Bir şehri bırakıp gitmek keskin bir karardır. İnce sızılara hazırlıklı olmayı gerektirir bir nebze. Kirpiklerini aşağı doğru eğiyorsa insan eyvah, omuzunun üzerinden biraz geriye dönüyorsa bakışlar, yapamayacakmış hissi kalbine çöküyorsa zor. Küskün gitmek en kötüsü desen de küsenleri bırakıp gitmek ayrı bir vicdan muhasebesidir. Şehirler de bağlanır insana, ne ki saçlarını savurmuş, rüzgârıyla ferahlamışsındır, özler. Kahkahanı arar mesela. Bir ut ya da kanun sesine eşlik eden mırıldanmaların kazınmıştır hatıralarına. Kırgınlıklarından çekindiği gibi üzüntülerine de ağlayabilir seninle birlikte kim bilir? Bundan sebep gitmek yürek ister, cesaret… Peki, ya Kavafis ne der? Gitmekse konu onun dizeleri olmazsa eksik kalır manası.

Bir başka ülkeye, bir başka denize giderim', dedin bundan daha iyi bir başka şehir bulunur elbet.

Her çabam kaderin olumsuz bir yargısıyla karşı karşıya;

-bir ceset gibi- gömülü kalbim.

…

Yeni bir ülke bulamazsın, başka bir deniz bulamazsın.

Bu şehir arkandan gelecektir.

Sen gene aynı sokaklarda dolaşacaksın,

Aynı mahallede kocayacaksın;

Aynı evlerde kır düşecek saçlarına

Bir şehri bırakıp gitmek pişmanlıktır nihayetinde. İçselleştirdiğin, büyüdüğün, olgunlaştığın sonra yeniden çocuk olduğun iyi-kötü gününe eşlik eden bir nevi yol arkadaşın değil midir? Önceleri anlamasan da zaman geçer, bir an gelir, hiç beklemediğin bir durumda duyduğun bir haber, bir dost ziyareti, bir fotoğraf karesi, seni o caddelere, sokaklara, mekânlara, kaldırım taşlarına ait hissettiren her şeyi bir bir karşına çıkarır. Hatırlarsın, sonra itiraflar gelir, belki onu bile yapamazsın ama içine çöreklenen nedensiz kâğıt kesiği uykuya kadar kanatır durur ruhunu.

Bir şehri bırakırsın, gidersin,

Gittiğini sanırsın

El sallar sana, sen bilmezsin bir şey olur o anda

Ruhun geri döner, belki de hiç gelmez seninle sezemezsin.

Sen bırakırsın şehri ama şehir bırakmaz seni, gün gelir anlarsın.

Ayşegül Ekşioğlu