Sanat ve Kültür Terapisi

Aynur Görmüş derKi

Sanatın terapisinden faydalanabilmek için bir sanatçı olmamız gerekmiyor. Sanatsever olarak da sanatın yarattığı rahatlatıcı etkiden faydalanabilir insan.

Psikiyatride sanatla tedavi 1930’lu yıllarda başlamıştır. Savaş dönemi parçalanmış insanların rehabilite edilmeye ihtiyaçları olmuştur. Sanatın iyileştirici yönü bu dönemde ortaya çıkmıştır. Sanat terapi yoluyla insanların her türlü şikayet alanlarında çalışmak mümkündür. Sanat terapi özellikle kişilerin duygusal doyuma ulaşmalarında, mutlu olma, negatif duygulardan arınma, iletişim becerilerinin artmasında, kendi yaratıcılıklarını keşfetmesinde, işlevselliğini kaybetmiş duyusal becerileri geliştirme ve harekete geçirmede oldukça başarılı bir yöntemdir.

Amerika’daki özel bir üniversitenin sanat terapisi profesörü, sanat yeteneklerinden bağımsız birçok kişiye yapmış olduğu bir sanat aktivitesinin öncesi ve sonrasında stres seviyesini ölçtüğünde, stresle ilişkili olan kortizon seviyesinin düştüğü keşfetti. Etkinliğin özellikle genç katılımcılar için daha da etkili olduğu görüldü. (18-59 yaş arası yapılan bir etkinlik.) Bu yöntem keşke ülkemizde ve dünyada daha da yaygınlaşsa. Ama çok ucuz ve kolay bir yöntem olmadığını biliyoruz.

Buna ek olarak, Londra Üniversitesi’nde yapılan yeni araştırmalar insanların sadece sanatı incelemesinin bile dopamin seviyesini artırdığını iddia etmektedir. Bu da mutluluk ve haz alma seviyesinin artması demektir.

Yine Bologna Üniversitesi'nde "yaşam kalitesi ve sağlığın geliştirilmesi" dersi veren Profesör Enzo Grossi'nin araştırma ekibinin sanatın sağlık üzerindeki etkisini test etmek için 100 kişiyi bir kültür sanat gezisine çıkarmışlar. Tükürük örnekleri ile yapılan testle, kültür sanat aktivitesinden öncesi ve sonrası analiz edildiğinde kortizon seviyesinin öncesine göre %60 oranda düştüğü gözlemlenmiştir. %90’ı ise gezi sonrası kendilerini çok iyi hissettiklerini söylemişler.

Bu sebeple günlük hayatımıza bireysel olarak sanatın bir dalını sokarak, bundan kolayca fayda sağlayabiliriz. Sanat çok yönlü olduğu için, her bireyin hoşuna gidebilecek ve kendisine uygun göreceği şeyler bulabilmesi imkanı da vardır. Devamlılığı olan sanatsal üretimin depresyon ve kaygı azalmasında da çok önemli rol oynadığı söyleniyor. Kortizon seviyesinin depresyon, psikolojik veya fiziksel, bir sürü rahatsızlıkla bağlantısı vardır. Meditasyon ve yoga da aynı devamlılığı sağlayan aktiviteler olduğu için sanattaki gibi benzer etkileşimleri ve pozitif düşünmeyi sağlar.

Sanat terapi sayesinde insanlar kendilerine acı veren yaşanmışlıklarla yüzleşerek, duygularını açığa çıkarabildikleri için rahatlar ve bu yolla kendi değişimlerini başlatabildiklerini söylerler. Bedensel ve zihinsel olarak negatif rahatlamanın yanında, bazıları daha önce keşfedilmeyen yanlarını keşfeder ve bu da insana gururu ve mutluğu getirir. Böylelikle sanat ve mutluluğun bir biri ile vazgeçilmez bir bağlantısı olduğu gerçeği ortaya çıkar.

Bu yüzden sanatla ilgili şu Bernard Shaw sözünü çok benimserim; “Sanat; davranışımızı, karakterimizi, adalet ve sempati hislerimizi rafine etmeli; kendi kendimizi tanımamızın, kendi kendimizi kontrol etmemizin, diğerleri için beslediğimiz saygı hislerimizin ve hareketlerimizin yücelmesine hizmet etmeli; bizi adiliğe, zulme, adaletsizliğe ve bayalığa tahammül etmeyecek şekilde geliştirmelidir’’

Sanatla ve sağlıcakla...

Aynur Görmüş

İstanbul - 2018